AKTUALNOŚCI

 

Zaznaczenie 003auxhs

Friedrich Wilhelm Bessel, astronom z Królewca, wykonał w pierwszej połowie XIX wieku pomiary geodezyjne nad Warmią, wsparte obserwacjami astronomicznymi.

To samo warmińskie niebo, które służyło Kopernikowi do znalezienia naszego miejsca w Kosmosie, tym razem pomogło w zbudowaniu globalnej sieci triangulacyjnej.  Bessel używał do obserwacji przenośnego instrumentu znanej, hamburskiej firmy braci Repsoldów, założonej jeszcze przez jego tragicznie zmarłego  przyjaciela  Johanna Georga Repsolda. Instrument przejściowy, łamany powstawał w najcięższych dla firmy czasach, ta jednak się wybroniła i pół wieku póżniej stworzyła inne arcydzieło sztuki użytkowej, które dzisiaj można zobaczyć w Parku Astronomicznym Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku. Polecam mój artykuł na ten temat, w którym przy okazji opisuje jak wyglądało obserwatorium w pobliskim Milejewie.

 

a26a7ae27714d2d92b5207f5871fe917

Obrączkowe zaćmienie Słońca z 15 maja 1836 roku zapisało się w historii za sprawą angielskiego astronoma, Francisa Baily'ego.

On jako pierwszy przebił się do powszechnej świadomości z niezwykłym zjawiskiem, zachodzącym, gdy krawędź księżycowej tarczy spotyka brzeg Słońca. Łańcuch jasnych punktów, które obserwował w miejscu kontaktu, określano później od jego nazwiska perłami Baily'ego. Przyczynił się w ten sposob do popularyzacji bardziej szczegółowych obserwacji zaćmień. To samo zaćmienie z 1836 roku, można było obserwować również w Braniewie. Prowadzącego tamtejsze obserwatorium  Laurentiusa Felda nikt nie musiał przekonywać do obserwacji. Bogactwo zjawisk zaskoczyło go i doprowadziło do bardzo podobnych wniosków co Baily'ego.

 

Zaznaczenie 015lxjd

W latach 30. XIX wieku nad Braniewem spadały gwiazdy, a nad Warmią zarzucono most, który połączył wysiłki uczonych z całego świata.

Spięcie łańcuchów geodezyjnych w jedną sieć miało ogromne znaczenie naukowe, pozwoliło wyznaczyć kształt Ziemi z nieosiagalną dotąd dokładnością. Doczekało się wielu szczegółowych opracowań, z których łatwo wyczytać, jak dużą rolę odgrywały w tym pomiary wykonane nad Warmią w Braniewie oraz w okolicach Milejewa i  Górowa Iławieckiego. Zapraszam do lektury artykułu, w którym staram się ten temat przybliżyć oraz przy okazji pokazać walory krajobrazowe tego fragmentu naszej Warmii i okolic.

 

Zaznaczenie 032lk

O Braniewie wiele osób wie tylko tyle, że to miasto niedaleko Fromborka.

Jest to zdecydowanie niedoceniane miejsce, o bogatej historii, której świadectwa można spotkać w samym mieście oraz w starych publikacjach, również astronomicznych. To Frombork zdecydowanie bardziej kojarzy się z astronomią. Jednak w XIX wieku, mógł przyciagnąć astronomów tylko tak efektownym zjawiskiem, jak całkowite zaćmienie Słońca. Tymczasem w Braniewie funkcjonowało na co dzień, w Wieży Kleszej Liceum Hosianum, obserwatorium astronomiczne, którego wartość doceniali najwybitniejsi astronomowie tamtych czasów.

 

small1

W ostatnim  artykule starałem się pokazać, jak w XIX wieku, zakorzeniał się mit obserwatorium Kopernika, które miało być jakoby w jego wieży

Według aktualnej wiedzy kopernikologów, jest mało prawdopodobne, aby Kopernik wykonywał z niej swoje obserwacje. Natomiast to, co Kopernik na pewno mógł w wieży robić, to eksperymenty fizyczne. J ako człowiek o niezwykłej intuicji i taleńcie do identyfikowania i rozwiązywania problemów, z wielką łatwością  poruszał się wśród zagadnień fizyki i matematyki, wyprzedzając przy tym o całe wieki swoich następców takiego formatu jak Newton. Czy potrzebowal do tego ekperymentów? Tego nie wiemy, ale wiemy, że fundamentalne i najpiękniejsze doświadczenia w fizyce, ściśle związane z jego odkryciami, były w zasięgu jego możliwości.  Z łatwością może je powtórzyć każdy z nas, korzystając z materiałów łatwo dostępnych w domu, do czego wszystkich zachęcam. #zostanwdomu.